Римски тунел кај Неапол
-Меѓу урнатините од пред два милениума постои влез во тунел, внимателно врежан во вулкански карпи, кој води до река со врела вода под италијанскиот град Неапол во близина на вулканот Везув
Постои место на северниот брег на заливот Неапол во Италија, кој одамна е замрзнат во историјата, мистеријата, митовите и магијата. Познат како Полиња Флегрена. Тоа е пусто место, пустелија полна со ѓубре и пресечени подземни длабоки дупки полни со гасови или оган. Легенди и чудни феномени се поврзани со овој пекол, со ова место искапено во чад. Затоа не е чудо што се верува уште од античките времиња дека на ова место е тунелот што води кон пеколот. Флегренска полиња се висорамнина која е дел од древен вулкан недалеку од Везув, вулканот познат за депонирање на отпадот во градот некогаш познат како Помпеја. Оваа вулканска област се спротивставува со отвори со пареа, од сулфур што излегува на пукнатини, па дури и пламени дупки во земјата. Местото е познато уште во грчката и римската митологија и се поврзува со приказните за магијата и пророштвото.
Меѓу урнатините стари над 2000 години на некогаш сосема различното место, италијанскиот археолог Амадео Мајур наишол на влез во дотогаш непознат тунел или антрумот, внимателно и макотрпно врежан во вулканските карпи. Тој води надолу по ридот и под градот. Влезот е обичен, тесен отвор, скриен зад 15 метри урнатини и винова лоза. Отворот бил непознат, но очигледно е дело на човекот, па возбудениот археолог се обидел да го истражи. Тие не отишол далеку. Достигнал само неколку метри во темно тесен премин. Веднаш станало јасно дека градот е полн со опасни гасови и топлина што доаѓа од темнината, која е неиздржлива. Археолозите го напуштиле тунелот. Наредните години влезот станал мистерија и заборавена љубопитност.
Во почетокот на 60-тите години, британскиот археолог Роберт Паџет наишол на загатлива приказна за мистериозниот тунел. Се фасцинирал од неа и станал еден од луѓето кои ја промовирале интересната идејата дека ова место е легендарно, оти води кон пеколот. Бил опседнат и решил да навлезе по секоја цена во мистериозните длабочини. Го свикал колегата Кити Џонс и неколку волонтери. Се подготвил за тешките услови на откривање на тајната да дознаат што точно се крие внатре во тунелот. Потфатот требало да биде застрашувачки, кој на крајот ќе најде одговори на повеќе прашања. Од почеток било јасно дека нема да е лесно освојувањето на утробата на земјата. Групата веднаш се поздравила со горчлив и лут чад од темнината. Сфатила дека тешко ќе продира низ дупката висока 8 метри, но широк само 21 см. Во внатрешноста ги пречекала непријатна топлина. Тимот не се обесхрабрил и продолжил. Иако проодот бил сé поширок во длабочината, тимот не бил во можност да влезе подлабоко, туку само 400 метри во тунелот, додека не стасал до непроодни остатоци на урнатини. Иако тие се восхитувале на проникливоста и глетката на градбите на античките луѓе кои успеале да отворат импресивен тунел, Паџет заклучил дека тунелот веројатно се користел во некои ритуални цели, бидејќи локацијата била во положба на влез и ориентација на изгрејсонцето. Ѕидот од скршен камен спречил понатамошен напредок. Паџет бил решителен да открие што повеќе од таинственоста. Воден од опсесијата да ја открие тајната, почнал амбициозен проект за расчистување на тунелот. Како што продолжувал, станувало јасно дека тунелот бил само мал дел од огромниот сложен систем на тунели, познат како антрумот за иницирање или голем антрум, дизајниран, за нив, за непознати намени. Паџет осознал дека системот имал ритуален карактер. На крајот од овој период од скоро една деценија во расчистување и истражување на тајните биле уверени дека внатре имало река со вода која клокотела. И тоа всушност бил влезот во грчкоот подземје на адот, односно пеколот.
По неколкугодишна потрага и опсесија, Пеџет бил конечно уверен дека ја пронашол легендарната пештера Сибила, или барем една пештера за која се верувало дека е легенда. Истрагите на екипата на Паџет и Џон останаа како најкомплетен обид за откривање на тајната на овој комплекс до ден денес.
Малку се знае за големиот антрум. И денес не сме поблиску до разбирањата, отколку на првиот ден кога е откриен тунелот. Има многу прашања. Кој го изградил и зошто? Која била неговата намера? Како влезот бил незабележан илјадници години? Дали Римјаните знаеле дека е таму? Дали е намерно затрупан од Римјаните и ако е така, зошто? Никој не ги знае овие одговори. Единствена решена мистерија е изворот на топла вода и подземната река.
Тунелот е непристапен, оти опасната природа владее и е закана за сите обиди на туристите да ја задоволат љубопитноста. Можно е да се ангажира водич за екскурзии но само до влезот за да се чуе приказната за портата на пеколот. Додека не е преземат сериозни истражувања на храбри и стручни археолози дотогаш големиот атрум ќе остане мистерија и ќе биде античка римски енигма.
