Page 11 - Неделник Зенит број 646

KULTURA
,,ZAEDNO DO...,,
NOVA KNIGA
OD SNE@ANA
PA N O S K A
Pisatelkata Sne`ana Panoska,
pretsedatel na Klubot na literatur­
ni tvorci ­ Prilep, objavi nova kniga
poezija naslovena ,,Zaedno do...,,. I
vo ova dela Panoska pleni so sekoj
zbor. Sekoja duma ima te`ina koja go
vle~e kamenot na srceto i se
vgnezduva vo du{ata.
Objaveni se nad 70 pesni, ~ija
idejno tematska osnova, spored pro­
fesorot Ceca Vidova Traj~eska, ed­
nostavno e motivot da se `ivee vo
sekoj mig od `ivotot, da se zgrap~i
denot i smelo da se ~ekori po pateka­
ta {to yvezdite odozgora ni ja osvet­
luvaat.
­Niza metafori se rasposlani po
stihovite i se krijat vo ve{tinata na
zborovite, simbolite, komparaciite,
gradaciite i u{te mnogu epiteti, {to
kako opojni cvetovi go kitat buketot
od `ivotni vistini ­ veli Traj~eska
za novata zbirka poezija na avtorka­
ta.
Knigata e poddr`ana od Zdru`e­
nieto na penzionerite na Makedonija.
Panoska tvori od mlada vozrast.
Objavila zbirki na poezija i raskazi.
Za pridonesot vo literaturata i kul­
turata, vo 2018 g. ja dobi nagradata na
Prilep Treti noemvri.
Подготви: м-р Каролина МИЦЕВСКА najstariot, tritomniot Re~nik na ma­
~inovnici, gore na Pletvar. Ka­
mionite i prazni i natovareni
}e mo`at preku Lekovo da odat
na Pletvar od ednata strana.
Tamu so edna baraka mo`at da se
zavr{at site carinski formal­
nosti. Voza~ite nitu mo`at,
nitu ima koj drug da gi promeni,
zameni, premesti te{kite blo­
kovi. Tie se obele`ani so crve­
na ili sina boja. Site imaat broj
i taka mo`at da patuvaat do
pristani{teto vo Grcija ili do
nekoe drugo.
Mislam deka sega mo`no e da
se izvede bez mnogu tro{oci,
koga gradot go ima prviot ~ovek
na Carinata, makedonska, Goran
Sugareski.
Taka, nema da se pla{ime od
pcueweto na voza~ite dodeka se
potat, vrtej}i gi volanite na
te{kite i dolgi kamioni, nema
da proa|aat po onaka nedobrite
ulici, nema da gi slu{ame i krc­
kawata i ~kripewata na prikol­
kite. Mora toa da se re{i ili
neka se zazeme prilepskata po­
licija.
K.R.
23 april 2021 11
KASKAXIJA
JAZI^EN pi{uva:
AGOL BLAGOJA
IV^ESKI
Pak ne{to za prikaznite. Onie
prikazni {to gi gledame na na{ite
televizii. Pred nekolku dena se emi­
tuva{e prikazna koja nose{e naslov
"Kaskaxija". Vo po~etokot ne mo`evme
vedna{ da razbereme {to zna~i toj
naslov. [to zna~i zborot "kaskaxija".
Toa i né natera da ja gledame prikaz­
nata, so nade` deka na takov na~in }e
razbereme {to zna~i naslovot. Vidov­
me deka stanuva zbor za skr`avost.
Preterana skr`avost. Sodr`inata na
prikaznata ve}e né ne interesira.
Sfativme deka stanuva zbor za KAS­
KANXIJA, a ne KASKAXIJA. Ja gre­
{ile rabotata i scenaristot i lekto­
rot i re`iserot, a i samite akteri.,Re­ mislile naslovot na prikaznata.
kovme, zborot,glasi KASKANXIJA, no,
toa ne zna~i skr`avost. Kaskanxija e
~ovek zavidlivec. Kaskanxilak e za­
vidlivost. Se veli u{te i zavisliv.
Zavislivi lu|e. Da re~eme, lu|e koi
zaviduvaat na tu|ata sre}a. Kaskanxija
e turski zbor. Onaka, razgovorno, se
koristi i sega. Osobeno vo onie tek­
stovi od prikaznite, mo`e da bide i
pove}e zastapen. Vaka, kako {to e upo­
treben vo odnosnata prikazna e nap­
ravena dvojna gre{ka. Pogre{no e na­
pi{an ­ KASKAXIJA, namesto KAS­
KANXIJA. A vtorata gre{ka e vo toa
{to zborot e upotreben so pogre{no
zna~ewe. Rekovme, KASKANXILAK
zna~i zavidlivost, zavist, a ne skr`a­
vost. Go ima toa vo site re~nici. Vo
kedonskiot jazik e odbele`ano deka
kaskanxija e zavidlivec, kaskandisu­
va zna~i zaviduva. Gi ima tamu i zbo­
rovite kaskandisa, kaskanxilak, kas­
kanxija. Istoto ne{to go sre}avame i
vo Re~nikot na Zoze Murgoski. Toj
zbor (kaskanxija) go ima duri i vo Re~­ vi drini". Ete, i kriva Drina vleze vo
nikot na stranski zborovi od ohri|an­
ecot Janaki Strezov. Ovoj re~nik e
pi{uvan vo vtorata polovina od 19
vek. Go ima tamu i zborot KASKAN­
DISVEJNE, so objasnuvawe ­ "Da imat
~ovek nekomu zavist". Se objasnuva i
deka zborot ima tursko poteklo. Da
zaklu~ime: KASKANXIJA e zavidli­
vec, a ne skr`avec.
SKR@AVOSTA e mo{ne ~esta tema
vo prikaznite. I ne samo tamu. Na taa
tema se napi{ani i golemi literatur­
ni dela. Pi{uvale Marin Dr`i},
Sterija Popovi}, Molier i mnogu, mno­
gu drugi. Za prikaznata za koja zboru­
vame, mo`ebi zborot "skr`avec" da
zvu~i ete taka, premnogu literaturno.
Zatoa, postojat zborovi so koi mo`e da
se ozaglavi prikaznata. Vo takvite
tekstovi mo`at da se upotrebat zboro­
vite ­ CICIJA, TITIS, mo`ebi i nekoj
drug.
Da ka`eme i toa deka odjavnata
{pica na krajot od prikaznite se dvi­
`i prebrzo i ne mo`eme da pro~itame
koj e scenarist, koj e lektor, koj e
re`iser ili i nekoj drug avtor na sni­
meniot materijal. ^udno e kako go iz­
Zo{to ne go proverile toa, zo{to ne
prebarale vo re~nicite i ne go na{le
vistinskoto zna~ewe na zborot KAS­
KANXIJA, pa u{te i pogre{no go napi­
{ale ­ KASKAXIJA.
Prikaznite koi se emituvaat na na­
{ive televizii (a i site prikazni)
obi~no se slu~uvaat vo nekoe postaro
vreme, tursko. Toa se potvrduva so am­
bientot vo koj se odigruva dejstvoto.
Gledame zemjeni ~a{i, zemjeni ~inii.
Gledame bardiwa za koi akterite ve­
lat (deka se stomni). Slu{ame deka
parite koi se spomnuvaat deka se gro­
{evi. Ima i pove}e drugi pokazateli
koi uka`uvaat na toj period, od tur­
skoto vreme. No, prikaznite se rekon­
struiraat, se adaptiraat i ~esto slu­
{ame zborovi i izrazi koi izleguvaat
od ramkite na toj period. Vo edna tak­
va prikazna slu{navme edna, navisti­
na, ~udna re~enica. Eden od li~nos­
tite vo eden moment mu se obra}a na
sogovornikot: "Nemoj da isprava{ kri­
dijalogot od na{ive prikazni. Koj li
go izmisli toa? Ovoj izraz, vo de­
ne{novo vreme mo`eme da go slu{neme.
Se razbira, bez nikakva potreba. Od
srpskiot jazik toa se prenelo i kaj nas.
Ne mo`eme da naga|ame koga i pod koi
uslovi e vlezeno toa kaj nas. No, so
sigurnost mo`eme da ka`eme deka vo
na{ite narodni prikazni, nikako ne
mo`e da vleze i KRIVA DRINA.